مکاتب گنوسی: خاستگاه و اعتقادات
Authors
abstract
گنوس واژ ه ای است یونانی به معنی دانش و معرفت و گنوستیسیزم به معنی مذهب گنوسی، نا میاست برای برخی مکاتب دینی و آئینی، که نجات انسان را در گرو دستیابی به نوعی معرفتپوشیده و سر ی می دانستند که تنها در اختیار برگزیدگان قرار داشت . این مکاتب از حوالی دو قرنپیش از میلاد تا قرن دوم میلادی در منطقۀ شامات، به ویژه اسکندریه در مصر، فعال بودند وآموزه هایشان به شدت بر الهیات یهودی، مسیحی تأثیر نهاد و توانست، در حدود هزار سال بعد،عرفان اسلامی را نیز تحت تأثیر قرار دهد.برجسته ترین ویژگی نظری مکاتب گنوسی، اعتقاد به نوعی ثنویت بود که سر تا سر هستی ازقلمرو الوهیت تا وجود انسان و ارکان جهان را در بر می گرفت . از این رو عقیده به دو خدا و تقابلمیان روح و جسم انسان که معمولاً با تشبیهات نور و ظلمت، خیر و شر و روح و ماده تبیینمی شد، اساس آموزه های خداشناسی، انسان شناسی و جهان شناسی گنوسی را پایه گذاری نمودهاست. به رغم مطالعات گسترده دربارۀ تعیین خاستگاه مکاتب و عقاید گنوسی، این موضوعهمچنان مبهم و مورد اختلاف محققان است . علت این امر حضور عقایدو فرهنگ های مختلفمانند ادیان شرقی -رمزی یونانی، آرامی ، مصری، ایرانی و یهودی در آموزه ها ی گنوسی است . امابسیاری از محققان آموزه های ثنوی-اشراقی گنوسی را حاصل تاثیر پذیری این مکاتب از ادیانایرانی دانسته اند، که قابل تامل است . هدف از این نوشتار بررسی نظریات مختلف دربارۀ تعیینریشه و خاستگاه مذهب گنوسی و اساس آموزه های نظری آن در باب خدا، انسان و جهان است.
similar resources
جایگاه زن در تعالیم مکاتب گنوسی مسیحی: مباحث نظری و عملی
مکاتب گنوسی در مقام یکی از جریانهای مهم اعتقادی و عرفانی تأثیرگذار، دارای نگرشهای متفاوتی بودهاند که به جهت تأثیر بر جریانهای گوناگون دینی و عرفانی، از جمله مسیحیت، مورد توجه محققان قرار گرفتهاند. در این پژوهش تلاش شده است که جایگاه زنان در مکاتب گنوسی مسیحی با نظر به رابطۀ دو سویۀ دین و جامعه بررسی شود. در دو سدۀ نخست میلادی، با اتکاء بر تعالیم دو تن از آموزگاران گنوسی، شمعون مغ و والنتی...
full textنگاهی به تاریخچۀ شیواپرستی در دین هندویی: خاستگاه، تحول و مکاتب آن
شیواپرستی از گرایش های مهم دین هندویی است که پیروان بسیاری را به خود اختصاصمی دهد. این گرایش بر پرستش شیوا، خدای کهن که مفاهیم متباینی را در خود دارد ، متمرکزاست. شیوا خدایی پیش از آریایی است که در طی گذاری نسبتاً طولانی، از تمدن پیش آراییتا دین هندویی متأخر، جایگاه ویژه ای در دین هندویی به دست آورد . این سیر تحول با توجهبه متون مقدس اصلی هندو قابل درک است . افزون بر این، می توان مشاهده کرد که ب...
full textنگاهی به تاریخچۀ شیواپرستی در دین هندویی: خاستگاه، تحول و مکاتب آن
شیواپرستی از گرایش های مهم دین هندویی است که پیروان بسیاری را به خود اختصاصمی دهد. این گرایش بر پرستش شیوا، خدای کهن که مفاهیم متباینی را در خود دارد ، متمرکزاست. شیوا خدایی پیش از آریایی است که در طی گذاری نسبتاً طولانی، از تمدن پیش آراییتا دین هندویی متأخر، جایگاه ویژه ای در دین هندویی به دست آورد . این سیر تحول با توجهبه متون مقدس اصلی هندو قابل درک است . افزون بر این، می توان مشاهده کرد که ب...
full textمحورهای اصلی اندیشۀ گنوسی
مکتب گنوسی از مهمترین مکاتب دینی-عرفانی سدههای اول پیشامسیحی و پس از آن است که شالودهای از بنیادیترین اندیشههای معرفتی و فلسفی آن روزگار را در نظام الهیاتی خود دارد. اندیشههایی چون ثنویت، هبوط روح، معرفت شهودی و نظریۀ نجات و رستگاری. دراین مقاله تلاش شده تا ضمن تبیین ساختار کلی اندیشۀ گنوسی و چگونگی شکلگیری آن در مقام نحلهای فکری وتأثیرگذار، به مهمترین مبانی این مکتب در باب موضوعاتی چون ...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
پژوهشنامه ادیانISSN 2008-0476
volume 3
issue 1 (5 بهار وتابستان 1388) 2009
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023